مردم بر این عقیده اند که مارمولک ها دم خود را به این علت جا می گذارند تا موجود شکارچی آن را خورده و به واسطه وجود سم در آن بمیرد. باید گفت که هیچ‌یک از این اخبار پایه علمی ندارند.

مارمولک‌های خانگی جزء گروه سوسمارها از خزندگان می‌باشند. این مارمولک‌ها بدنی نرم و لطیف دارند که در خانه‌های مسکونی در نقاط مختلف ایران پراکنده شده‌اند.

با توجه به نوع آب و هوا نوع مارمولک خانگی نیز تفاوت می‌کند اما به‌طور کلی یک گونه مارمولک خانگی کوچک بنام Cyrtopodion scabrum در اکثر اماکن مسکونی ایران زندگی می‌کند.

بر اساس باورهای عامه مارمولک‌های خانگی سمی هستند و سم سیانور دارند. معمولا بر اساس شایعات دم این مارمولک‌ها حاوی سیانور است که خانواده ای ۷ یا ۸ یا در برخی مواقع ۱۰ نفره را کشته است. بر اساس شایعات مارمولک در غذا افتاده و باعث مرگ خانواده شده است.

وجود سم در حیوانات نوعی وسیله دفاعی بوده و این زمانی است که حرکت در آن حیوان آرام بوده و جانور بخواهد به واسطه این سم از جان خود دفاع کند.

مانند برخی مارها. اگر به حرکت در این جانوران توجه کنید خواهید دید که آنها موجوداتی آرام هستند ولی موجودات غیرسمی مانند مارهای غیرسمی اکثرا در زمان احساس خطر بلافاصله و با سرعت زیاد فرار می‌کنند. مارمولک‌ها نیز در زمان احساس خطر روش‌های متفاوتی را اعمال می‌کنند که عبارت‌اند از:

 دفاع : برخی مارمولک‌ها مانند سوسمارهای خاردم از دم خاردار خود برای دفاع از جانشان و دور کردن حیوان مهاجم استفاده می‌کنند به‌نحوی که بلافاصله داخل سوراخ خود فرار کرده و با حرکت دادن دم تیغ دارشان و ایجاد ضربات محکم، جانور شکارچی و یا حتی انسان را از خود دور می‌کنند و برخی مارمولک‌ها مانند بزمجه ها علاوه بر وارد کردن ضربات قوی توسط دم، گازهای محکمی نیز می‌گیرند.

فرار : برخی مارمولک‌ها بلافاصله پس از احساس خطر به سرعت فرار می‌کنند مانند اسکینک‌ها. این مارمولک‌ها خیلی از لانه خود دور نمی‌شوند.

خودبری دم : مکانیسم دیگری که در اکثر مارمولک‌ها دیده می‌شود قطع شدن دم به صورت ارادی است. دم برخی از مارمولک‌ها در زمان ایجاد تماس توسط دشمن به‌طور ارادی طی عمل انقباض ماهیچه‌های دم کنده می‌شود.

دم کنده شده به‌علت باقی ماندن خاصیت عصبی- عضلانی به‌طور موقت شروع به جنبیدن کرده و حواس جانور شکارچی را به خود جلب می‌کند. در این حین خود حیوان فرصت فرار می‌یابد.

 طبق مطالعات انجام شده توسط محققان خزنده شناس دانشگاه برکلی کالیفرنیا، آقایان پروفسور اندرسون و پروفسور پاپنفوس، و ویژه‌نامه چاپ شده توسط مجله رپتایلز مورخ آگوست سال ۲۰۰۲ این قضیه به اثبات رسیده است که هیچ مارمولکی دارای سم نیست و علت قطع شدن دم در آنها گمراه کردن جانور شکارچی است.

شایعه مذکور نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان وجود دارد (De Silva ۲۰۰۵). متاسفانه سمی بودن مارمولک ها آنچنان برای مردم جوامع مختلف جا افتاده است که هرچه سعی بر رد این موضوع از طریق افراد علمی می‌شود متاسفانه فایده‌ای ندارد.

امید است که با خواندن این موضوع هموطنان محترم دید بدی را که نسبت به مارمولک‌های خانگی دارند از بین ببرند، از کشتن این گونه مفید جانوری جلوگیری کنند و سعی در حفاظت مارمولک‌های خانگی نمایند.

منبع : سایت ایران سم