خورشید یک توپ شعله ور بزرگ در مرکز منظومه شمسی ما است. خورشید فقط از گاز تشکیل شده. خورشید نور و گرما و سایر انرژی ها را برای زمین تاًمین می کند.

در طول تاریخ انسان ها خورشید را مقدس می شمردند. به عنوان مثال ایرانیان قدیم معابدی برای خورشید درست کرده بودند. به این معابد زیگورات می گفتند. آیین خورشید پرستی ایرانیان یا میتراییسم به روم نیز رفت.

علاوه بر ایرانیان و رومی ها، خورشید در فرهنگ مصریان قدیم، قوم آزتک در مکزیک و بومیان آمریکای شمالی، چینی ها و بسیاری از اقوام دیگر نیزنقش بزرگی داشته است.

خورشید یکی از میلیاردها ستاره ای است که در کهکشان راه شیری وجود دارند. خورشید حدود 25000 سال نوری از مرکز کهکشان فاصله دارد و یک بار در هر حدود 250 میلیون سال به گرد مرکز کهکشانی می گردد.

یک سال نوری مسافتی است که نور در یک سال در خلأ می پیماید و مساوی ست با حدود 5.88 تریلیون مایل (9.46 تریلیون کیلومتر).

 ⇐ فاصله خورشید از زمین چقدر است؟

خورشید نزدیک ترین ستاره به کره زمین است. فاصله خورشید از سیاره ما زمین 149.680.000 کیلومتر یا 92.960.000 مایل است. این فاصله واحد نجومی (AU) نامیده می شود و واحد اندازه گیری فاصله در سراسر منظومه شمسی است.

⇐ اندازه خورشید

شعاع خورشید یعنی فاصله مرکز تا سطح خورشید حدود 432000 مایل یا 965500 کیلومتر است که 109 برابر شعاع زمین است.

⇐ جرم خورشید

جرم خورشید براساس واحد تن عبارت ازعدد دو با 27 صفر است. جرم خورشید 332900 برابر جرم زمین است و 99.8 درصد جرم کل منظومه شمسی را در خود دارد. متوسط تراکم مواد در خورشید 1.4 گرم در هر سانتی متر مکعب است. یعنی تراکم خورشید حدود 1.4 برابر تراکم آب و کمتر از یک سوم متوسط تراکم زمین است. این جرم ها با نیروی جاذبه کنار هم نگه داشته شده اند و فشار و دمای زیادی در هسته خورشید ایجاد می کنند.

⇐ خروجی انرژی

بیشتر انرژی ای که از خورشید به بیرون فرستاده می شود، به صورت نور و اشعه مادون قرمز است که ما آن را به صورت گرما احساس می کنیم. نور قابل مشاهده و اشعه مادون قرمز دو شکل از انرژی یعنی انرژی تابشی و انرژی الکترومغناطیسی هستند. خورشید همچنین مواد دیگری را هم تشعشع می کند که بیشتر از پروتون و الکترون تشکیل شده اند.

⇐ سن خورشید

خورشید حدود 4.5 میلیارد سال قبل یعنی همان موقعی که کل منظومه شمسی از ابری از گاز و گرد و غبار به وجود آمد، تشکیل شد.

در هسته خورشید دما حدود 15 میلیون درجه سانتی گراد یا حدود 27 میلیون درجه فارنهایت است. انرژی ای که در هسته تولید می شود اساساً تمام گرما و نوری که در زمین به ما می رسد را تولید می کند. انرژی از هسته به منطقه ای که نور و انرژی خورشید از آن خارج می شود جهش می کند. 17000 سال طول می کشد تا این انرژی جدید به این منطقه که منطقه وزش گرمایی است، برسد.

منطقه وزش گرمایی منطقه ای است که از آن پلاسمای داغ (مخلوط اتم های یونیزه) به طرف بیرون از خورشید حرکت می کند. وقتی که گرما به این منطقه برسد دو میلیون درجه سانتی گراد یا 3.5 میلیون درجه فارنهایت از درجه حرارتش کاسته می شود.

دمای سطح یا فوتوسفر حدود 5500 درجه سانتی گراد یا 10000 درجه فارنهایت است. در  زیر این منطقه دما به بیش از دو میلیون درجه سانتی گراد یا 3.5 میلیون درجه فارنهایت می رسد. در مرکز لکه های خورشیدی بزرگ دما به 7300 درجه فارنهایت یا 4000 درجه سانتی گراد می رسد.

خورشید ستاره ای است با قطری نزدیک به 864000 مایل (1390000 کیلومتر)،  که حدود 109 برابر قطر زمین است. بزرگ ترین ستاره ها قطری حدود  1000 برابر قطر خورشید دارند. بعضی از جریان های گاز که از سطح خورشید برمی خیزند بزرگ تر از زمین هستند. (عکس از ناسا)

خورشید هم مثل اکثر ستاره ها، بیشتراز اتم های عنصر شیمیایی هیدروژن تشکیل شده. دومین عنصر فراوان خورشید هلیوم است. 94 درصد اتم های خورشید هیدروژن هستند و 0.1 درصد خورشید را نیز عناصری غیر از هیدروژن و هلیوم تشکیل می دهد. با این حال هیدروژن با وجود فراوانی، سبک ترین عنصر در بین این عناصر است و فقط 72 درصد جرم خورشید را تشکیل داده. 26 درصد جرم خورشید هم از هلیوم است.

داخل خورشید و بیشتر جو آن از پلاسما تشکیل شده. پلاسما گازی است که دمایش چنان بالا رفته که به مغناطیس حساس شده. دانشمندان می گویند پلاسما با گازهای دیگر فرق دارد و بنابراین می توان آن را در کنار سه حالت ماده یعنی گاز، جامد و مایع حالت چهارم ماده دانست. ستاره ما خورشید جزو دومین یا سومین نسل ستاره ها است. سوخت نسل دوم ستاره ها تنها هیدروژن نیست. آنها مواد سنگین تری مثل هلیوم و نیز فلزاتی که سنگین تر از هیدروژن و هلیوم هستند را نیز می سوزانند.

همجوشی هسته ای در هسته خورشید مقدار زیادی انرژی ایجاد می کند. همجوشی هسته ای مرحله تبدیل هسته هیدروژن به هسته هلیوم است. خورشید در هر ثانیه حدود 600000000 تن هسته هیدروژن را به هسته هلیوم تبدیل می کند. این واکنش همجوشی هسته ای در خورشید، در هر ثانیه حدود چهار میلیون تن توده اتم را به انرژی تبدیل می کند و مقدار بسیار زیادی انرژی گرمایی و نورانی را در منظومه شمسی آزاد می کند.

در این واکنش همجوشی، خورشید در هر ثانیه چهار میلیون تن از جرمش را از دست می دهد. به این ترتیب خورشید سوختش را در طول حدود پنج میلیارد سال آینده از دست خواهد داد. موقعی که این اتفاق رخ دهد خورشید منفجر می شود و به ابری تبدیل می شود. یک پوسته بسیار بزرگ از گاز که سیاره های منظومه شمسی از جمله زمین را ویران خواهد کرد.

خورشید هم مثل زمین مغناطیسی است. دانشمندان، حوزه مغناطیسی را منطقه ای توصیف می کنند که نیروی مغناطیسی در آن حتی با یک قطب نما نیز تشخیص داده می شود. حوزه مغناطیسی خورشید فقط دو برابر حوزه مغناطیسی زمین است.

حوزه مغناطیسی خورشید در منطقه کوچکی متمرکز شده. این حوزه تأثیراتی را روی سطح خورشید و جو آن به جا گذاشته. در نتیجه اشکالی بر روی خورشید به وجود آمده اند که از ساختمان های سرد و تاریکی به نام لکه های خورشیدی تا فوران های جرم خورشید را شامل می شوند.

پروتون ها و نوترون ها به شکل باد خورشیدی از خورشید به همه مسیرها جریان پیدا می کنند. این ذرات تا نزدیکی زمین هم می آیند اما حوزه مغناطیسی زمین اجازه نمی دهد به سطح زمین برسند.

اما این ذرات که از فوران ها و پرتاب جرم خورشید ناشی می شوند به هر صورت به جو زمین می رسند. این ذرات به نام اشعه ها یا پرتوهای کیهانی خورشیدی نامیده می شوند. بیشتر آنها پروتون ها هستند اما ذرات سنگین تری مثل الکترون ها را هم شامل می شوند. این ذرات انرژی زیادی دارند. در نتیجه می توانند برای فضانوردان و ماهواره ها بسیار خطرناک باشند.

موقعی که این ذرات به اتم های سرد جو برخورد می کنند به ذرات کم انرژی تری تبدیل می شوند. اما به خاطر اتفاقاتی که در خورشید رخ می دهد همچنان انرژی دارند و می توانند توفان های مغناطیسی یا جاذبه ای ایجاد کنند که این توفان ها قادرند تجهیزات الکترونیکی روی سطح زمین را مختل کنند.

کمتر از پنج درصد از ستاره های کهکشان راه شیری درخشان تر از خورشید هستند یا جرم بیشتری نسبت به خورشید دارند. اما بعضی از ستاره ها بیش از 100000 خورشید روشنی دارند و برخی نیز 100 برابر خورشید جرم دارند.

در مقابل، بعضی از ستاره ها تنها به اندازه یک ده هزارم خورشید روشنایی دارند. یک ستاره می تواند هفت صدم جرم خورشید جرم داشته باشد. ستارگان داغ تری هم نسبت به خورشید وجود دارند که خیلی آبی تر از خورشید هستند و ستارگان سردتری هم هستند که خیلی قرمزتر از خورشیدند.

تاکنون سه نسل از ستارگان شناخته شده اند. در میان آنها خورشید ستاره نسبتاً جوانی است. تفاوت این سه نسل از ستارگان در عناصر شیمیایی سنگین تر از هلیوم آنها است. خورشید و بقیه نسل جدید ستارگان در مقایسه با نسل اول ستارگان، عناصر سنگین تر از هلیوم بیشتری دارند.

منبع : سایت صفر بیست